کاربر:AhmadSalahiKarafsi

آیحان یا آیهان؟ نامهای زیبا در جغرافیای ایران و سایر کشورها و استفاده از آن، مساله ای است که باید مورد توجه قرار گیرد. در طی سالهای اخیر، در سازمان ثبت احوال یا کتابخانه ملی از اسم "آیهان" به جای "آیحان" استفاده شده است. "آیهان" به معنای "سست کردن، در موقع نیم شب در آمدن" می باشد. ولی "آیحان" معانی بسیار زیبایی دارد که تا کنون به آن توجه نشده است. در این نوشتار کوتاه به آن پرداخته خواهد شد و این بار نخستی است که به آن اشاره می گردد. در پارسی ویکی(1) چنین آمده است: "واژه ترکی است،اسم پسر می باشد.آی + حان یا خان =آیحان=آیخان=آیهان. آی= ماه و هان= پادشاه و حاکم. پس آیهان به معنی "پادشاه ماه" می باشد. معنی دیگر آن "انسان زیبا و مشهور مثل ماه". در ترکی اسم های زیادی با کلمه "آی" شروع می شود که از نظر زیبایی و مشهور بودن به ماه تشبیه می شود".

آیحان در زیان تورکی از کلمه آی+ حان یا آی + خان گرفته شده است که معنای آن پادشاه، پادشاه ماه مانند، انسان مزین به اخلاق و صورت ماه مانند، صاحب اخلاق و مالک ماه می باشد. بررسی ها نشان میدهد که آیحان پسر دوماوغوزخان و به معنای صاجب ماه، نقش ماه، آبی می باشد. به طوریکه قدما معتقد بودند که آیحان از نور اوغوز متولد شد و او را به معنای مالک آسمان یا مالک ماه یا ماه غالب نامید. آیحان(Ayhan) یکی از فرزندان شش گانه اوغوزخان(Oguz Kagan)یحان و از دسته بوز اوخلار(کمان داران خاکستیری) می باشد.آیحان دارای چهار فرزند به نامهای یازیر، دوکر،دوردوغا، یاترلی بوده است. اوغوز خان که در زبان چینی به مودو چانیو(زاده 234 پ.م - مرگ در 174 پیش از میلاد)و بنیانگذار امپراتوری هون‌های آسیایی در سال ۲۰۹ پیش از میلاد بوده است.او امپراتوری شیونگ نو را در مغولستان پایه گذاری کرده و از سال ۲۰۹ تا ۱۷۴ قبل از میلاد فرمانروایی نمود(2).

همانطور که میدانیم برای پیامبر اکرم با توجه به آیات و احادیث چهارصد اسم برشمرده اند که از میان دو اسم مبارک احمد و محمد(ص)مشهورتر می باشد. اسم احمد در قرآن و در خطاب حضرت عيسى(ع)به بنی اسرائيل آمده است: "و مبشّراً برسولٍ مِن بعدي اسمه أحمد""به فرستاده‌اي که پس از من مي‌آيد و نام او احمد است بشارتگرم"(3). احمد بر وزن افعل و الف آن برای تفضیل و دلالت بر فضیلت پیامبراکرم بر سایر انبیا دارد. همچنین در حدیثی از پیامبر در مورد نامش آمده است که: "أمّا محمّد فإنّي محمود في الأرض و أمّا أحمد فإنّي محمود في السماء"(4). اسم احمدی پیامبر به جنبه ملکوتی پیامبر اشاره دارد. معجزه شق القمر یکی از معجزات پیامبر اکرم است که در زمان رسول خدا(ص) در سال‌های ابتدایی بعثت در مکه اتفاق افتاده است. محمد حسین طباطبایی، زمان آنرا در اوائل شب چهاردهم ذی‌الحجه سال ششم بعثت يعنى پنج سال قبل از هجرت می‌داند(5). پس از پخش خبر این معجزه در سرزمینهای تورک نشین و توران، مردم لقبی برای آن حضرت انتخاب کردند که آن لقب زیبا همانا "آی حان" یا "آی خان" به معنای مالک ماه یا غالب شونده برماه یا کسی که ماه را توانست بشکافد و نورش از نور ماه افزون تر است. آن چیز که در مورد این اسم زیبا و لقب پرمعنی وجود دارد علاوه بر انتخاب آن توسط اوغوزخان برای فرزندش، اشاره به یکی از لقبهای پیامبر اکرم(ص) دارد. آیحان یکی از نامهای بسیار رایج در بسیاری از کشورها بوده و در کشور ترکیه 120 هزار نفر(6) اسم زیبای آیحان را برای خود یا فرزندان شان انتخاب کرده اند که بسیاری از آنان از نویسندگان، کارگردانان سینما و بازیکنان فوتبال می باشند.

منابع

1. https://www.parsi.wiki/fa/wiki/topicdetail/fe18b618b90f43d2a10f767f0158d9b1 2. https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%AF%D9%88_%DA%86%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%88 3. قران کریم. سوره صف، آیه 6 4. امالی شیخ صدوق، ص 159 5. طباطبائی، المیزان، ۱۳۹۱ق، ج۱۹، ص۶۵ 6. https://www.ismininanlaminedirx.com/ayhan-isminin-anlami-nedir-616/

مهندس احمد صلاحی(کرفسی- همدانی)- اردیبهشت 1397