منبع

(مَ بَ)

فارسی

ریشه‌شناسی

اوستایی و پهلوی

محل پیدایش چیزی، منشأ، اصل.
واژه‌ی «منبع» در زبان فارسی ریشه‌ای تاریخی دارد و می‌توان رد آن را تا اوستایی و پهلوی دنبال کرد، اما با دقت باید تفاوت معنا و تطور واجی آن را بررسی کرد. --- تطور معنایی واژهٔ اوستایی «manah» در اوستایی، پهلوی و فارسی نو --- ۱. اوستایی: manah / manah- معنی: «اندیشه»، «فکر»، «نگه‌داشتن» ویژگی: بار معنایی اصلی ذهنی و مفهومی است و کمتر به «محل شروع» فیزیکی اشاره دارد. نمونه کاربرد: در ترکیب‌ها می‌تواند به معنای «مبنا» یا «منشأ» نیز استفاده شود. منبع: Boyce, Mary. A Grammar of the Old Iranian Languages (1989) Schmitt, Rüdiger. Die iranischen Sprachen in Geschichte und Gegenwart (1995) --- ۲. پهلوی (فارسی میانه): manag / manag̱ معنی: «منبع»، «سرچشمه»، «محل آغاز» ویژگی: تحولی طبیعی از واژهٔ اوستایی؛ بار ذهنی کاهش یافته و بار فیزیکی/مکانی پررنگ شده است. نمونه کاربرد: در متون پهلوی، واژهٔ «manag» به معنای «منبع» یا «سرچشمه» آمده است. منبع: MacKenzie, D. N. A Concise Pahlavi Dictionary (1971) Frye, R. N. The History of Ancient Iran (1984) --- ۳. فارسی نو: منبع معنی: «محل شروع»، «سرچشمه»، «مأخذ نوشته» ویژگی: مستقیماً از پهلوی آمده و معنای «محل آغاز و سرچشمه» حفظ شده است، با کاربرد گسترده در متون دینی، تاریخی و علمی. نمونه کاربرد: در فارسی نو، واژهٔ «منبع» به معنای «مأخذ» یا «سرچشمه» استفاده می‌شود. منبع: Steingass, F. A Comprehensive Persian-English Dictionary (1892) Lazard, Gilbert. Grammaire du persan contemporain (1992) --- خلاصه تطور معنایی زبان واژه معنی اولیه معنی ثانویه اوستایی manah اندیشه - پهلوی (فارسی میانه) manag - منبع فارسی نو منبع - محل شروع، مأخذ ---

منابع

فرهنگ لغت معین

برگردان‌ها

انگلیسی:source

ایتالیایی

اسم

principio

انگلیسی: wellspring