گرد

فارسی

گُرْدَ :(gorda) در گویش گنابادی یعنی کُلّیه

آوایش

گَ

ریشه‌شناسی

• پهلوی: krta

اسم

1. ذرات ریز خاک که به‌ هوا برود؛ غبار.
2. خاک نرم که بر روی چیزی قرار گرفته باشد؛ غبار.
3. خاک.
4. [قدیمی] زمین.
5. [قدیمی، مجاز] قبر.
6. [قدیمی، مجاز] فایده.
7. [قدیمی، مجاز] رد؛ اثر.
8. [قدیمی، مجاز] غم.

واژه‌های وابسته

• گرد انگیختن: (مصدر متعدی) [قدیمی] به‌سبب حرکت تند و شدید، گردوخاک برپا کردن؛ گردوغبار بر هوا کردن.
• گرد برآوردن: (مصدر متعدی) [قدیمی] = گرد انگیختن
• گرد برانگیختن: (مصدر متعدی) [قدیمی] = گرد انگیختن
• گرد کردن: (مصدر متعدی) گردوخاک برپا کردن؛ برانگیختن گردوغبار.
• گردوخاک کردن: (مصدر لازم) گردوغبار برپا کردن؛ گرد برانگیختن.

اسم

1. بن مضارع گردیدن
2. گردنده (در ترکیب با کلمۀ دیگر): جهان‌گرد، بیابان‌گرد، دوره‌گرد، ولگرد.

آوایش

گِ

ریشه‌شناسی

• پهلوی: girt, g(i)rd

صفت

1. هر چیزی که به ‌شکل دایره یا گلوله باشد.

اسم

1. دوروبر و اطراف چیزی.

واژه‌های وابسته

• گرد آمدن: (مصدر لازم) جمع شدن؛ فراهم ‌آمدن.
• گرد آوردن: (مصدر متعدی) جمع کردن؛ فراهم آوردن؛ انباشتن.
• گرد آوریدن: (مصدر متعدی) [قدیمی] = گرد آوردن
• گرد کردن: (مصدر متعدی)

1. [مجاز] جمع کردن؛ فراهم آوردن.
2. گلوله کردن؛ مدور ساختن.

• گرد گرفتن: (مصدر متعدی) [قدیمی]

1. اطراف و جوانب کسی یا چیزی را گرفتن.
2. [مجاز] محاصره کردن.

• گرد هم آمدن: (مصدر لازم) [مجاز] دور هم جمع شدن؛ اجتماع کردن.

آوایش

گُ

ریشه‌شناسی

• ایرانی باستان: -wr̥ta*
• اوستایی: -uuarəta
• پهلوی: gurd
• فارسی: گرد، پهلوان

اسم

1. دلیر؛ دلاور؛ پهلوان

صفت

1. دلیر؛ دلاور؛ پهلوان