یونجه
فارسی
[ویرایش]
ریشه لغت
[ویرایش]- پهلوی
- واکاویِ واژگانِ ایرانیِ " یونچه ( یونجه ) " و "جو" و بررسیِ همریشِگیِ آنها: در زبانِ اوستاییِ جوان " یَوَ : - yava " یا "یَو: - yao" به چمِ " غله، گیاهِ غله ای ( مانندِ گندم، جو و. . . ) " بوده است؛ بطوریکه در فرگردِ سومِ وَندیدادِ اوستا در بخشهایِ 27 تا 32 ( از V. 3. 27 تا V. 3. 32 ) این واژه چندین بار آمده است. برایِ نمونه هایِ بیشتر از این واژه به وَندیدادِ اوستا: V. 5. 52, 53, 54 / V. 16. 6, 7/ V. 3. 4/ V. 9. 53 /V. 7. 35 و . . . . یَشتِ اوستا: Y. 8. 29 فرهنگِ اویم ایوک: F. 4. g نگاه بیندازید. در زبانِ سانسکریت نیز واژه یِ " yava " آمده است و ترگویه ( =ترجمه ) یِ این واژه یِ آریایی به پهلوی " ژورتاک: žurtāk" بوده است. واژه یِ " یَوَ: yava" یا "یَو:yao " در واژگانِ همیوخته ای بمانندِ " yao. karš " ( که در آن، karš همان " کِشت کردن، شخم زدن" است ) ، " yavō. fraϑah " و. . . نیز آمده است. همچنین در زبانِ اوستایی واژگانِ " یَون - : - yaon " و " یَوَن: yavan" به چهایِ زیر بوده است: 1 - "غله زار" ( برابر با واژه یِ " Getreidefeld " از زبانِ آلمانی ) ( در اینباره به سی روچَکِ اوستا ( =سی روزه اوستا ) : S. 1. 7 نگاه بیاندازید. ) 2 - " غله دان، انبارِ غله" ( برابر با واژه یِ " Getreide - speicher" از زبانِ آلمانی ) ( در اینباره به وَندیدادِ اوستا: V. 17. 3 نگاه بیاندازید. ) " یَون: yaon" یا " یَوَن: yavan" از زبانِ اوستایی برابر با واژگانِ " ژورتَک:žurtak " و " ژورت دان: žurt dān " از زبانِ پهلوی است. در اینجا به روشنی می توان دید که " یون - " از واژه یِ " یونجه" برآمده از همین واژه یِ اوستاییِ " - yaon " و " - yavan " است که این نیز خود برگرفته از واژه یِ اوستاییِ "یَو - : - yao " و " یَوَ - : - yava" می باشد؛ پسوندِ " - جه" نیز همان پسوندِ پارسیِ " - چه" است. نکته 1 : واژه یِ " یون - " از " یونجه" در زبانِ اوستایی دارایِ دو تکواژ است؛ چراکه از " یَوَ:yava یا یَو:yao" ریشه گرفته است. این درحالیکه است که چنین ریشه ای در زبانهایِ اَنیرانی همچون مغولی - شبه مغولی وجود ندارد و "یون" در این زبانها به خودیِ خود یک واژه است که فروکاهش پذیر به تکواژهایِ کوچکتر نیست؛ از اینرو این واژه ایرانی است و در زبانهای اَنیرانی "وامواژه" است. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . بررسیِ ریشه شناختیِ واژه یِ " جو" در زبانِ پارسی: در زبانهایِ کهنِ ایران دگرگونیِ آواییِ " ی:y" و " ج:j" در آوایِ آغازینِ واژگان به فراوانی یافته می شود: نمونه ها: یادو ( اوستایی ) / جادو یَشن ( اوستایی ) /جَشن یاکَر ( اوستایی ) / جگَر یوختَ ( اوستایی ) /جُفت یوی ( yōy ) /جوی ( jōy ) و. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . پَسگشتها: 1 - "وَندیداد اوستا" 2 - نبیگِ "سی روزه کوچک سی روزه بزرگ" ( دکتر دهدشتی ) 3 - ستونهایِ 1265 تا 1268 از نبیگِ " فرهنگنامه زبان ایرانیِ کهن" ( کریستین بارتولومه )
آوایش
[ویرایش]- /یُن/جه/
اسم
[ویرایش]
یونجه
- (گیاهی): گیاهی علفی و چند ساله با ریشه‌ای بسیار عمیق و برگ‌هایی با سه برگچهٔ بیضی شکل برنگ سبز تیره و تقریباً بی‌کرک و نوک‌تیز، گل‌های سنبله‌ای برنگ بنفش تیره یا آبی روشن که بیشتر بصورت علوفه مصرف میشود و بعضی از انواع آن خواص دارویی دارد.
- یونجه ممکن است در زبان معیار باستان به دو بخش یون - جهَ قابل تجزیه باشد؛ که به معنی کندَن یا قابل چیدن بوسیله پنجه دست بوده است.
- گیاهی است از نوع اسپرس که خوراک چهارپایان بویژه اسب است. یونجه را یونانیان باستان علف مادی می‌نامیدند.
- در قرن هشتم پیش از میلاد، در میانرودان (بین‌النهرین) کشور بابل باستان، یونجه را به نام مادی اسپست به معنی خوراک اسب می‌خواندند.
برگردان‌ها
[ویرایش]| ترجمه | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
منابع
[ویرایش]- فرهنگ بزرگ سخن/ فرهنگ لغت معین/ تاریخ ماد