بازساخت:پیش-هندو-اروپایی/-lewk

پیش-هندو-اروپایی

ریشه

-lewk*

1. روشنایی
2. درخشیدن
3. دیدن

واژگان اشتقاقی ریشه‌ی -lewk*

• *luktó ~ *lukró (ریشه‌ی مجهول‌نمای ماضی)
• *lowk-éye- (متعدی)
  • ایتالیایی: *loukeō
    • لاتین: lūceō (دیگر اشتقاقات را بنگرید)
• *lewk-éh₁-(ye)- (لازم)
  • ایتالیایی: *loukēō
    • لاتین: lūceō (دیگر اشتقاقات را بنگرید)
• *léwk-s
  • سلتیک:
    • گالیک (اسکاتلندی) : leux
  • ایتالیایی: *louks
    • لاتین: lūx (“روشنایی”) (دیگر اشتقاقات را بنگرید)
• *lewk-ós
  • ارمنی کهن: լոյս (loys)
  • سلتیک: *loukos (“سفید”)
  • Hellenic:
    • یونانی باستان: λευκός (leukós)
  • هندو-ایرانی:
    • هندو-آریایی:
      • سنسکریت: रोक (roká, “روشنایی”)
• *lewk-to-s
  • آلمانی: *leuhtaz, *leuhtą
• *léwk-so-s
  • آلمانی: *leuhsaz, *leuhsą
• *léwk-mn̥
  • آلمانی: *leuhmô, *liuhmijaną
• -lewk-o-dʰro*
  • ایتالیایی:
    • لاتین: lūcubrō
• -lowk-s-tro*
  • لاتین:
    • لاتین: lūstrum, lūstrō
• lówk-os* (“فضای باز”)
  • بالتو-اسلاویک:
    • لیتوانیایی: laũkas (“میدان, فضای باز”)
    • لاتویانیایی: lauks (“میدان”)
  • آلمانی: *lauhaz (“پاکیزه, فضای باز”) (دیگر اشتقاقات را بنگرید)
  • هندو-ایرانی:
    • هندو-آریایی:
      • سنسکریت: लोक (loká, “فضای آزاد”)
  • ایتالیایی:
    • لاتین: lūcus (“درختستان مقدس, جنگل”)
• *lowk-yo-:
  • بالتو-اسلاویک:
    • پروسی کهن: luckis
    • اسلاوی: *lučь (دیگر اشتقاقات را بنگرید)
• *lewk-s-
  • ارمنی کهن: լուցանեմ (lucʿanem)
• *léwk-s-mn̥
  • ایتالیایی:
    • لاتین: lūmen
• *lowk-s-neh₂ (“ماه”)
  • ارمنی کهن: լուսին (lusin, “ماه”)
  • بالتو-اسلاویک:
    • اسلاوی: *luna
  • ایتالیایی: *louksnā
    • لاتین کهن: losna
      • لاتین: lūna
• *luk-s-nos
  • ایرانی:
    • پارسی: لوخن
  • هلنیک:
    • یونانی باستان: λύχνος (lúkhnos)
• *luk-s-ḱós
  • ایتالیایی: *lukskos
    • لاتین: luscus
• *luk-eh₂
  • هلنیک:
    • یونانی باستان (ἀμφι)λύκη ((amphi)lúkē), λυκά(βας) (luká(bas)), λυκό(φως) (lukó(phōs)), Λυκαῖος (Lukaîos), λύκειος (lúkeios)
• قالب‌های رده‌بندی‌نشده:
  • آناتولیایی:
    • هیتی: [script needed] (luk(k)-)
  • ارمنی:
    • ارمنی کهن: լուսն (lusn)
  • بالتو-اسلاویک:
    • اسلاوی:
      • اسلاوی کهن کلیسایی: лоуча (luča, “پرتو”)
  • سلتیک:
    • ایرلندی کهن: luchair (“درخشش”)
    • ولزمنابعی: llug (“چشمک زدن”)
  • هلنیک:
    • یونانی باستان: λύγξ (lúnx, “سیاهگوش”)
  • هندو-ایرانی:
    • هندو-آریایی:
      • سنسکریت: रोचते (rocate)
    • ایرانی:
      • اوستایی: 𐬭𐬀𐬊𐬗𐬀𐬧𐬙 (raočant-, “درخشیدن”), 𐬭𐬀𐬊𐬗𐬀𐬵 (raočah, “روشنایی; روز”)
      • بلخی: ρωσο (rōso, “روز”)
      • بلوچی: روچ (rōč, “خورشید; روز”)
      • پارسی باستان: 𐎼𐎢𐏂𐏃 (raučah)
        • پارسی میانه: 𐭩𐭥𐭬 (rōz [YWM], “روز”)
          • پارسی: روز (rōz); روشن (rowšan)
      • پشتو: ورځ
      • سمنانی‌ها:
        • سرخه‌ای: رو، روز
        • سمنانی:روژ، رو
        • سنگسری: روژ
        • شهمیرزادی: رو، روز
      • کردی:
        • کرمانجی: roj (“خورشید; روز”), ron (“درخشیدن”)
        • سورانی: ڕۆژ (řoj, “روز”)
        • اورامی: ڕو (řo)
      • گیلکی: روز
      • وخانی: ږوج (شعله، اخگر)
  • تخاری:
    • تخاری آ: : luk-
    • تخاری ب: luk-

منابع

1. A. B. Cook (1914), Zeus: A Study in Ancient Religion, Vol. I, p.63, Cambridge University Press

1. Andrew L. Sihler (1995) New Comparative Grammar of Greek and Latin, New York, Oxford, Oxford University Press
2. Julius Pokorny (1959), Indogermanisches etymologisches Wörterbuch, in 3 vols, Bern, München: Francke Verlag